Nu het weer eindelijk wat minder heet is geworden, zou je misschien denken dat je als paardeneigenaar opgelucht kan ademhalen. Helaas is niets minder waar: net door het warme weer in de afgelopen zomer, duiken er nu meer en meer gevallen van hoefbevangenheid of laminitis de kop op. Hoe dit komt en wat je kan doen om je paard te helpen, lees je in dit blogbericht!
Wat is hoefbevangenheid bij paarden? 
Zoals de naam al doet vermoeden, is hoefbevangenheid een aandoening die voorkomt aan de hoeven van het paard – en dan meestal de voorhoeven. Paarden met laminitis vertonen een typische stand: ze leunen achterover om hun voorhoeven te ontlasten. Deze zijn immers erg pijnlijk door een zwelling, die ontstaat door een hoeflederontsteking.
Acute en chronische hoefbevangenheid
We moeten echter wel een onderscheid maken tussen acute (plotselinge) hoefbevangenheid en chronische (langdurige) laminitis.
De acute vorm is in feite een stofwisselingsstoornis die kan leiden tot circulatiestoornissen en ontstekingen in de hoeven van het paard. Hierdoor wordt er druk uitgeoefend op de diepe buigpees van het paard, wat kan zorgen voor een kanteling van het hoefbeen. Dit proces is onomkeerbaar en niet te genezen. Bovendien worden dergelijke aandoeningen in de hand gewerkt met andere ziektes, zoals Cushing of EMS.
Chronische hoefbevangenheid is meestal het gevolg van een niet goed genezen acute vorm van laminitis. Echter, deze kan ook geleidelijk aan ontstaan zonder dat er symptomen zichtbaar zijn. Het is dus steeds belangrijk om je paard goed in de gaten te houden, zodat je zo spoedig mogelijk hulp kan bieden indien je paard tekenen van hoefbevangenheid vertoont.
Symptomen: hoe herken je acute of chronische hoefbevangenheid?
De acute vorm is voornamelijk zichtbaar aan de voorhoeven van het paard. Het dier wil deze immers zoveel mogelijk ontlasten en gaat hiertoe achterover leunen. De hoeven voelen warm aan. Het paard loopt enorm voorzichtig, als het ware “op eieren”. Ook zal je merken dat het paard vaak gaat liggen om zijn hoeven te ontlasten.
Chronisch hoefbevangen paarden lopen voornamelijk op de hielen van de voorhoeven. Ook zij doen dit om de pijn te ontlasten. Vaak ontstaat deze vorm doordat een acute laminitis onvoldoende werd opgevolgd, maar sommige paarden kunnen hier aan gaan lijden zonder ook maar enig symptoom vertoond te hebben. Hou dus je paard goed in de gaten!
De oorzaken van hoefbevangenheid bij paarden
Hoefbevangenheid kent verschillende oorzaken. Meestal ligt de basis van het probleem bij het voer van het paard. Lange tijd werd gedacht dat laminitis in de hand – of beter : in de hoef – werd gewerkt door teveel eiwitten, maar intussen heeft men achterhaald dat fructaan de grote boosdoener is. En laat dat nu tijdens de zomermaanden net in hoge percentages aanwezig zijn in onze weilanden.
Plots zoveel hoefbevangen paarden, hoe komt dat?
In de zomer van 2018 doken de hoefbevangen paarden vanuit het niets op. Dit werd geweten aan “de grote hoeveelheid fructaan in het gras”. Wat is dat nu precies?
Fructaan is een soort van suiker die door planten wordt aangemaakt onder invloed van zonlicht. Dat zonlicht hebben we deze zomer natuurlijk uitgebreid gehad. Wat we een tijdlang niét hebben gehad, was regen. Een plant heeft echter ook water nodig om te groeien, en wanneer dat op een bepaald moment niet kan, zal de plant het overtollige fructaan opslaan tot een moment wanneer het weer wél kan worden gebruikt om te groeien. Dat moment kwam er zodra het opnieuw begon te regenen. Het gras begon weer te groeien en de paardeneigenaars waren weer gelukkig… maar niet voor lang! Hierdoor bevatte het nieuwe gras plots enorme hoeveelheden fructaan, wat enorm belastend is voor het maag- en darmstelsel van het paard en wat leidde tot extreem veel hoefbevangen paarden.
Wil je zelf de fructaanindex checken? Klik dan hier: http://www.hoefnatuurlijk.nl/nl/fructaanindex.html
Wat te doen bij hoefbevangenheid?
We kunnen het niet genoeg benadrukken: hoefbevangenheid bij paarden is altijd een spoedgeval. Contacteer dus zo snel mogelijk je dierenarts, zodat deze je paard ontstekingsremmers en eventueel pijnstillers kan geven.
- Afkoelen van de voeten
In afwachting van de komst van de dierenarts kan je het paard helpen door zijn voeten te koelen.
- Zachte ondergrond
Om extra pijn te vermijden zet je het dier best op een zo zacht mogelijke ondergrond.
- Voeding aanpassen
Het is ook belangrijk om de voeding van je paard onder de loep te nemen. Bij paarden die acute hoefbevangenheid opgelopen hebben door een teveel aan fructaan in het gras, is het bijvoorbeeld raadzaam om de weidegang (tijdelijk) terug te schroeven. In vele gevallen is het ook nuttig om de hoeveelheid krachtvoer (drastisch) te verminderen.
- Aangepast beslag
In sommige gevallen is het nodig om het paard met een aangepast beslag te laten lopen om de hoef te ondersteunen. Dit kan echter enkel zodra de acute symptomen bestreden zijn.
Ook bij chronische hoefbevangenheid kan de smid hulp bieden: hij kan de hoef geleidelijk aan corrigeren door de overmaat aan hoorn in de teelster weg te halen en de hiel in te korten. Vaak is in dit geval ook reductie in (kracht)voer en een verminderde weidegang noodzakelijk.
- Shiatsu
Bovendien kan ook Shiatsu je paard al enige verlossing bieden. Het kan enerzijds zorgen voor ontspanning, maar anderzijds ook positief inwerken op het wegwerken van ontstekingen.
Voorkomen is beter dan genezen…
Net zoals bij alles is het natuurlijk beter om hoefbevangenheid te voorkomen. In vele gevallen is het ook te vermijden. Het is zeer belangrijk om het rantsoen van je paard goed onder de loep te nemen. Veel paarden krijgen immers veel meer voer aangeboden dan ze verbruiken. Ook een goed weidemanagement is noodzakelijk: bij plots veranderende weersomstandigheden dienen gevoelige paarden een aangepast schema te krijgen.
Wees bovendien voorzichtig met paarden met dunne zolen, waarvoor veel lopen op een harde bodem niet aangeraden is.
Shiatsu en hoefbevangenheid
Ook Shiatsu kan hulp bieden in de strijd tegen hoefbevangenheid. Niet alleen zorgt het er voor dat je paard meer zal ontspannen, maar het heeft ook een goede invloed op het spijsverteringsstelsel van je paard. Bovendien bevordert een Shiatsu-behandeling de bloedcirculatie, wat op zijn beurt dan weer een gunstig effect heeft op het herstel van een paard met laminitis. Laat Shiatsu je helpen om je paard weer snel de oude te maken!
Heeft je paard regelmatig last van acute hoefbevangenheid en wil je graag zijn pijn, in afwachting van de dierenarts verlichten? Dan kan een van onze opleidingen wel iets voor jou zijn!